Hoeveel genders zijn er? (2024)

Het uitwendige voortplantingsorgaan van de man is de penis en de inwendige voortplantingsorganen zijn de testikels, die sperma en mannelijke geslachtshormonen produceren.

Het uitwendige voortplantingsorgaan van de vrouw is de vulva en de inwendige voortplantingsorganen omvatten de eierstokken, eileiders, baarmoeder en vagin*.

Het volledige beeld van de seksen of genders is een complex samenspel van biologie, psychologie en sociologie. Als je een volledige lijst wilt opstellen, gaat het perspectief verder dan de biologische en genetische benadering en wordt het onderwerp benaderd vanuit een sociaal-cultureel en psychologisch perspectief.

Omdat de taal rondom gender en geslacht voortdurend in beweging is, is het moeilijk om een overzicht van alle mogelijke genders te geven. Volgens sommige experts bestaan er wel 100 genders.

Het wetenschappelijke beeld is ingewikkelder dan XX en XY. Zo worden sommige mensen geboren met meer geslachtschromosomen en andere combinaties, bijvoorbeeld XXY, XYY en XXYY.

Andere mensen hebben een variatie in hun geslachtschromosomen, wat kan leiden tot specifieke geslachtskenmerken – bijvoorbeeld het syndroom van Turner, waarbij een van de twee X-chromosomen geheel of gedeeltelijk ontbreekt.

Deze mensen kunnen minder lang worden, een bredere borstkas krijgen of hun eierstokken werken minder goed, wat gevolgen heeft voor de menstruatie en borstontwikkeling.

Chromosomale variaties zoals deze zijn relatief zeldzaam, maar niet uitzonderlijk.

Dat iemand – biologisch gezien – wordt geboren met duidelijke geslachtskenmerken betekent niet dat hij of zij zijn of haar geslacht op een bepaalde manier ervaart.

Met welk geslacht mensen zich identificeren – hun genderidentiteit – heeft niets met biologie te maken.

Bij de meeste mensen komt deze identiteit overeen met hun fysieke geslacht – ze voelen zich het geslacht dat ze biologisch gezien ook zijn. Maar genderidentiteit is meer dan alleen biologie, het is ook een reeks normen die bepalen hoe mensen zich gedragen en wat ze van elkaar vinden.

Daarom maken we in het Nederlands onderscheid tussen ‘geslacht’ en ‘gender’ – het biologische geslacht en het geslacht waar een persoon zich prettig bij voelt en waarmee hij of zij zich identificeert.

En naarmate we meer weten over hoe mensen hun genderidentiteit ervaren, neemt het aantal mogelijke genders toe.

De meest bekende genders zijn:

• Cisgender
• Non-binair
• Transgender
• Intergender
• Agender

Cisgender verwijst naar die mensen die zich identificeren met hun biologische geslacht. De meeste mensen zijn cisgender.

Als iemand twee X-chromosomen heeft en zich vrouw voelt, is ze cisgender.

Maar er bestaan ook andere genderidentiteiten, zoals transgender, intergender of non-binair – mensen die zich niet identificeren met het geslacht waarmee ze geboren zijn.

‘Binair’ verwijst naar het traditionele onderscheid tussen man en vrouw. Non-binaire personen identificeren zich niet met een van deze twee genders.

In plaats daarvan bestaat hun genderidentiteit uit een mix van beide, of voelen ze zich helemaal niet verwant met deze genderindeling.

Het woord ‘non-binair’ is een soort parapluterm voor mensen die zich niet identificeren met de klassieke categorieën van mannelijke mannen en vrouwelijke vrouwen.

Het woord transgender beschrijft een genderidentiteit die verschillende expressievormen kan hebben.

Wat transpersonen met elkaar gemeen hebben, is dat ze zich niet identificeren met het geslacht waarmee ze geboren zijn en dat ze dit willen veranderen. Dat kan door middel van hormoontherapie en chirurgie, maar ook door bijvoorbeeld cross-dressing of travestie.

Een transman is iemand die met vrouwelijke geslachtsorganen is geboren, maar zich een man voelt.

Een transvrouw is iemand die met mannelijke geslachtsorganen is geboren, maar zich vrouw voelt – en eventueel operaties heeft gehad of zich wil laten opereren.

Vroeger werden transgender personen ‘transseksuelen’ genoemd, maar die term is achterhaald, omdat de seksualiteit van transgenders niet afhankelijk is van hun geslacht. Een transman kan zich aangetrokken voelen tot vrouwen, mannen of een andere genderidentiteit.

De overkoepelende term ‘transpersonen’ omvat verschillende genderidentiteiten. Termen als transman, FTM of Female to Male verwijzen bijvoorbeeld naar iemand die geboren is met twee X-chromosomen maar later van vrouw in man is veranderd.

Bij intergenders is het biologische geslacht niet helemaal duidelijk.

Het kan gaan om mensen met mannelijke én vrouwelijke geslachtsorganen, met veranderingen in hun geslachtschromosomen of met meer of minder dan twee geslachtschromosomen.

Voorbeelden van intergender zijn het syndroom van Klinefelter, waarbij iemand XXY-chromosomen heeft, of het syndroom van Turner, waarbij een van de twee X-chromosomen geheel of gedeeltelijk ontbreekt.

Vroeger werden intergenders ‘hermafrodieten’ genoemd, maar die term wordt tegenwoordig als denigrerend beschouwd.

Het woord ‘intergender’ is ook geen genderaanduiding, zoals cisgender of transgender. Intergenders kunnen zich cisgender, non-binair, enzovoort voelen.

Agenders identificeren zich niet met het geslacht waarmee ze geboren zijn.

Ze behoren niet tot een specifieke gender en passen niet in de klassieke man-vrouwindeling.

Ze kiezen vaak voor een genderneutrale of androgyne expressie. Een verwante term is ‘neutrois’.

De indianen in Noord-Amerika gebruikten de term two-spirit voor mensen die zowel een mannelijke als een vrouwelijke genderrol vervulden.

Tegenwoordig betekent ‘two-spirit’ dat mensen zich met het mannelijke én het vrouwelijke geslacht identificeren. Hun genderexpressie verandert per situatie: in een bepaalde context zijn ze mannelijker en in een andere context vrouwelijker.

Een verwante term is ‘derde geslacht’.